Globaal rapport - thema-audit Gemeentelijke belastingen en retributies
Tussen oktober 2014 en oktober 2015 voerde Audit Vlaanderen bij twintig gemeentebesturen een thema-audit uit over de gemeentelijke belastingen en retributies. Tijdens deze audits kwamen heel wat bevindingen aan de oppervlakte: sterke punten, maar ook verbeterpunten die in meerdere geauditeerde gemeentebesturen werden vastgesteld. Al deze bevindingen bundelde Audit Vlaanderen in een globaal rapport (3.31 MB) "pdf".
Bij de thema-audit gemeentelijke belastingen en retributies ging Audit Vlaanderen na in welke mate de betrokken gemeentebesturen over de nodige beheersmaatregelen beschikken om de gemeentelijke belastingen en retributies op een efficiënte en integere manier correct en volledig te innen. Audit Vlaanderen onderzocht dit aan de hand van de belasting op leegstand, de belasting op onbebouwde gronden, de belasting op tweede verblijven, de belasting op drijfkracht, de verkoop van huisvuilzakken, de verhuur van lokalen en de afgifte van administratieve documenten.
Globaal stelde Audit Vlaanderen vast dat gemeentebesturen vaak nog onvoldoende bewust bezig zijn met proces- en risicomanagement op het vlak van gemeentelijke belastingen en retributies. Gemeentebesturen riskeren hierdoor burgers niet gelijk te behandelen, onnodig veel tijd en personeel in te zetten, fouten en fraude niet op te merken of inkomsten te missen. Dit is des te opvallender omdat de geauditeerde besturen onder andere geselecteerd werden op basis van het belang dat het bestuur heeft bij een goede inning van de belastingen en retributies.
De belangrijkste verbeterpunten die vastgesteld werden, zijn:
- Een evaluatie van de reglementen en procedures is noodzakelijk;
- De procedures om belastingplichtigen en -grondslagen te detecteren, kan geoptimaliseerd worden;
- Er is nood aan een werkwijze die verzekert dat een afgeleverd product/dienst resulteert in een betaling;
- Er moet extra worden ingezet op het regelmatig opvolgen van de openstaande vorderingen.
Een goed of minder goed verloop van de processen met betrekking rond belastingen en retributies, is echter niet enkel afhankelijk van het betrokken gemeentebestuur zelf. In de uitgevoerde audits stelde Audit Vlaanderen een aantal knelpunten vast die buiten het bereik van de gemeentebesturen liggen en eerder het voorwerp kunnen uitmaken van acties of initiaitieven van andere instanties, zoals de Vlaamse overheid, de koepelverenigingen en de softwareleveranciers. Kort samengevat betreft het volgende knelpunten:
- De uitwisseling van gegevens verloopt niet evident;
- Overzichten uit bepaalde applicaties zijn niet eenvoudig raadpleegbaar;
- De gebruikte softwaresystemen bij gemeentebesturen vertonen tekorten;
- Er is een gebrek aan communicatie tussen verschillende softwaresystemen;
- Er is een kloof tussen de regelgeving in de betrokken decreten en de praktijk in de gemeentebesturen zelf.
De basis voor het uitvoeren van een audit is het controleprogramma (460.8 KB) "pdf". Het controleprogramma bevat controledoelstellingen, risico's en mogelijke beheersmaatregelen. Elk gemeentebestuur kan dit controleprogramma hanteren om een zelfevaluatie uit te voeren en zo te onderzoeken waar de organisatie staat op het vlak van belastingen en retributies.